اهمیت تغذیه در دوران نوزادی به قدری زیاد است که قسمت عمده سلامت عمومی و سیستم بدنی فرد به این دوران بر میگردد. همچنین ذائقه افراد به مقدار زیادی به دوران نوزادی و عادات غذایی که از این دوران شروع شده است بر میگردد.

نوزادان سالمی که خوب تغذیه میشوند به محرک های محیطی بهتر پاسخ میدهند و یادگیری بهتری از محیط دارند.

پس از تولد، رشد نوزاد تحت تاثیر هم تغذیه و هم ژنتیک است. بیشتر نوزادانی که از نظر ژنتیکی بزرگتر هستند بین 6-3 ماهگی به منحنی وزن و قد در طول دوره رشد خود میرسند. نوزادانی که طول بارداری طبیعی داشته اند و با شیر مادر تغذیه میشوند به مقدار کافی انرژی دریافت میکنند.به شرط اینکه به نشانه های سیری و گرسنگی نوزاد دقت شود و دفعات شیردهی کافی باشد. از روش های موثر برای پی بردن به کفایت دریافت انرژی نوزاد، پایش منظم و دقیق وزن، قد، دور سر و وزن و قد برای سن و رسم آن بر روی منحنی رشد است.

مهم: اگر میزان رشد قدی نوزادتان کاهش یافته یا متوقف شده احتمال وجود سوء تغذیه یا یک بیماری تشخیص داده نشده وجود دارد.

نیاز نوزاد به پروتئین:

شیر مادر یا فرمولا قسمت عمده نیاز نوزاد به پروتئین را در سال اول زندگی تامین میکنند. مقدار پروتئین موجود در شیر مادر برای 6 ماه اول زندگی نوزاد کافی است. از 12-6 ماهگی باید منابع پروتئینی با کیفیت بالا از قبیل ماست، گوشت، غلات مخلوط با شیر مادر یا فرمولا  نیز به رژیم نوزاد اضافه شود.

مقدار چربی موجود در شیر مادر و فرمولا مقدار مورد نیاز نوزاد را تامین میکنند.

مهم: به نوزادان زیر یک سال نباید عسل و شربت ذرت داده شود.( به دلیل وجود احتمالی کلستریدیوم بوتولینم  و ایجاد سم در روده )

توصیه های مکمل یاری برای نوزادان با طول بارداری طبیعی:

• آهن:

ذخایر آهن نوزادان آنها را تا 6-4 ماهگی حمایت میکند. از 6 ماهگی مکمل یاری با آهن به شکل قطره باید شروع شود و تا پایان 24 ماهگی به صورت ادامه پیدا کند.

• مولتی ویتامین یا ویتامین آ+د:

با وجود اینکه شیر مادر اکثر ویتامین های مورد نیاز کودک را تامین میکند اما ویتامین D کمی دارد.به همین دلیل مکمل یاری با این مکمل از  روز 5-3 بعد از تولد شروع میشود و تا پایان 24 ماهگی ادامه میابد.

شروع غذای کمکی:

بهترين سن براي شروع غذاهاي كمكي، هفته اول ماه هفتم تولد است. البته اگر کودک طبق منحنی رشد خود پیش نرفته باشد میتوان با مشورت با متخصص تغذیه و یا مربیان بهداشت از6-4 ماهگی نیز غذای کمکی را شروع کرد.

نکاتی پیرامون تهیه غذای نوزاد:

• از وسایل آشپزخانه کاملا شسته شده و تمیز استفاده کنید.
• غذاها را با آب کم بپزید.غذا باید از شیر مادر غلیظ تر باشد.
• از حرارت زیاد غذا خودداری کنید تا مواد مغذی آن از بین نروند.
• تا قبل از یک سالگی نمک یا شکر به غذا اضافه نکنید.
• به غذای نوزاد زیر یک سال عسل اضافه نکنید.
• غذاها را به شکل پوره در آورید.
• غذا را با قاشق به نوزاد دهید و نه به صورت فرمولا و با شیشه
• قبل از 6 ماهگی به نوزاد خود آبمیوه ندهید.
• از 12-9 ماهگی به تدریج غذاهای له شده و پوره شده کم شوند و غذاهای سر سفره اضافه شوند.
• نوزادان و کوکان خود را مجبور به غذا خوردن نکنید بلکه علت بی میلی آنها را بشناسید.
• استفاده از گوشت اعم از گوشت گوسفند، گوساله، مرغ و ماهی میتواند ارزش غذایی را افزایش دهد حتی اگر مقدارش کم باشد. پس حتی الامکان از این گروه در غذای نوزاد خود مثل سوپ استفاده کنید.

برخی مطالب از کتاب اصول تغذیه کراوس گرفته شده است.

مژده رحمانیان عضو انجمن تغذیه ایران

کلینیک لاغری و زیبایی آرمونی