بیماری کلیوی و بایدها و نبایدهای تغذیه ای
کلیه ها دو اندام لوبیایی شکل هستند که هر کدام به اندازه یک مشت هستند. آنها دقیقاً در زیر دنده ، یکی در هر طرف ستون فقرات قرار دارند. کلیه های سالم هر دقیقه حدود نیم فنجان خون را فیلتر می کنند و مواد زائد و آب اضافی را برای تولید ادرار از بدن دفع میکنند.
چرا کلیه ها مهم هستند؟ کلیه ها مواد زائد و مایعات اضافی را از بدن خارج می کنند. همچنین اسیدی را که توسط سلول های بدن تولید می شود از بین می برند و تعادل سالم آب ، نمک و مواد معدنی مانند سدیم ، کلسیم ، فسفر و پتاسیم را در خون حفظ می کنند. بدون این تعادل ممکن است اعصاب ، عضلات و سایر بافتهای بدن به طور طبیعی کار نکنند. کلیه ها همچنین هورمون هایی ایجاد می کنند که کمک می کنند فشار خون کنترل شود.
عوامل خطر زیادی برای بیماری کلیوی وجود دارد. شایع ترین آنها دیابت کنترل نشده و فشار خون بالا است. اعتیاد به الکل ، بیماری های قلبی ، ویروس هپاتیت C و عفونت اچ آی وی نیز از دیگر عواملی هستند که میتوانند به کلیه ها آسیب بزنند. وقتی کلیه ها آسیب می بینند و قادر به عملکرد صحیح نیستند ، مایعات در بدن جمع می شوند و مواد زائد در خون جمع می شوند. با این حال ، اجتناب یا محدود کردن برخی غذاها در رژیم غذایی ممکن است به کاهش تجمع مواد زائد در خون ، بهبود عملکرد کلیه و جلوگیری از آسیب بیشتر کمک کند.
رژیم غذایی در بیماران کلیوی
محدودیت های رژیم غذایی بسته به مرحله بیماری کلیوی متفاوت است. به عنوان مثال ، افرادی که در مراحل اولیه بیماری مزمن کلیه قرار دارند ، محدودیت های غذایی متفاوتی نسبت به افرادی که در مرحله نهایی بیماری کلیوی یا نارسایی کلیه هستند ، دارند. کسانی که در مرحله نهایی بیماری کلیوی هستند و نیاز به دیالیز دارند نیز محدودیت های غذایی مختلفی دارند. دیالیز نوعی روش درمانی است که آب اضافی را از بین می برد و مواد زائد را فیلتر می کند. اکثر کسانی که به بیماری کلیه در مرحله آخر یا مرحله آخر مبتلا هستند ، برای جلوگیری از تجمع برخی مواد شیمیایی یا مواد مغذی در خون ، باید رژیم غذایی مناسب کلیه را دنبال کنند. در کسانی که بیماری مزمن کلیه دارند ، کلیه ها نمی توانند به اندازه کافی سدیم ، پتاسیم یا فسفر را حذف کنند. در نتیجه ، آنها در معرض خطر بالاتری از افزایش سطح خون این مواد معدنی قرار دارند.
در اینجا 17 ماده غذایی وجود دارد که باید در رژیم کلیوی از آنها اجتناب کنید:
۱_ نوشابه های تیره رنگ
نوشابه تیره رنگ علاوه بر کالری و قندی که نوشابه های گازدار تأمین می کنند ، مواد افزودنی مانند فسفر دارند. بسیاری از تولیدکنندگان مواد غذایی و آشامیدنی برای افزایش عطر و طعم ، طولانی شدن ماندگاری و جلوگیری از تغییر رنگ ، فسفر را در حین فرآوری اضافه می کنند. بدن این فسفر اضافه شده را بیشتر از فسفر طبیعی ، حیوانی یا گیاهی جذب می کند پس
از نوشابه های گاز دار تیره باید در رژیم کلیوی خودداری شود، زیرا حاوی فسفر به شکل افزودنی است که جذب بالاتری دارد
۲_آووکادو:
به دلیل داشتن پتاسیم زیاد ، از مصرف آووکادو در رژیم کلیوی خودداری شود.
۳_غذاهای کنسرو شده:
غذاهای کنسرو شده اغلب سرشار از سدیم هستند. اجتناب ، محدود کردن یا خرید انواع کم سدیم مواد غذایی باید در رژیم افراد کلیوی در نظر گرفته شود.
۴_نان سفید:
نان سفید به دلیل پایین بودن میزان فسفر و پتاسیم ، معمولاً نسبت به نان گندم کامل در رژیم کلیوی توصیه می شود. همه نان ها حاوی سدیم هستند ، بنابراین بهتر است برچسب های مواد غذایی را مقایسه کنید و نوع سدیم کمتری را انتخاب کنید.
۵_برنج قهوه ای:
برنج قهوه ای دارای مقدار زیادی فسفر و پتاسیم است و نیاز است که در رژیم کلیوی محدود شود. برنج سفید ، بلغور ، گندم سیاه و کوسکوس همه گزینه های جایگزین خوبی هستند.
۶_موز:
موز منبع غنی پتاسیم است و ممکن است لازم باشد در رژیم کلیوی محدود شود. آناناس میوه ای دوستانه برای کلیه است ، زیرا حاوی پتاسیم بسیار کمی نسبت به سایر میوه های گرمسیری است.
۹_گوشت های فرآوری شده:
گوشت های فراوری شده سرشار از نمک و پروتئین هستند و باید در رژیم غذایی کلیوی به میزان متوسط مصرف شوند.
۱۰_ترشیجات:
ترشیجات و زیتون فرآوری شده سرشار از سدیم هستند و باید در رژیم کلیوی محدود شوند.
۱۱_زردآلو:
زردآلو یک ماده غذایی با پتاسیم بالا است که باید در رژیم کلیوی از مصرف آن اجتناب شود. زردآلو بیش از 400 میلی گرم در هر فنجان خام و بیش از 1500 میلی گرم در هر فنجان خشک پتاسیم دارد.
۱۲_سیب زمینی:
سیب زمینی و سیب زمینی شیرین از سبزیجات پر پتاسیم هستند. جوشاندن یا پختن سیب زمینی می تواند پتاسیم را حدود 50٪ کاهش دهد.
۱۳_گوجه فرنگی:
گوجه فرنگی یکی دیگر از میوه های پر پتاسیم است که احتمالاً باید در رژیم کلیوی محدود شود.
۱۴_وعده های غذایی بسته بندی شده:
مواد غذایی با مدت نگهداری طولانی و فوری موارد بسیار فرآوری شده ای هستند که می توانند حاوی مقادیر بسیار زیادی سدیم و فاقد مواد مغذی باشند. بهتر است این غذاها را در رژیم کلیوی محدود کنید.
۱۵_سبزیجات برگ سبز:
سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و چغندر پر از پتاسیم هستند ، به خصوص هنگامی که به صورت پخته سرو شوند. اگرچه اندازه آنها هنگام پختن كوچكتر می شود ، اما محتوای پتاسیم آنها ثابت می ماند.
۱۶_میوه خشک:
مواد مغذی هنگام خشک شدن میوه ها غلیظ می شوند. بنابراین محتوای پتاسیم میوه های خشک ، از جمله خرما ، آلو خشک و کشمش ، بسیار زیاد است و در رژیم های کلیوی باید از مصرف آنها اجتناب شود.
۱۷_چیپس:
چیپس و کراکر به راحتی در بخشهای زیادی مصرف می شوند و معمولا حاوی مقادیر زیادی نمک هستند.علاوه بر این ، چیپس های تهیه شده از سیب زمینی مقدار قابل توجهی پتاسیم نیز دارند.
به طور خلاصه
اگر بیماری کلیوی دارید، کاهش مصرف پتاسیم، فسفر و سدیم می تواند جنبه مهمی در مدیریت بیماری باشد. غذاهای حاوی سدیم بالا ، پتاسیم بالا و فسفر بالا که ذکر شدند، باید محدود یا پرهیز شوند. محدودیت های غذایی و توصیه های دریافت مواد مغذی بر اساس شدت آسیب کلیه متفاوت خواهد بود. پیروی از رژیم کلیوی گاهی اوقات دلهره آور و کمی محدود کننده به نظر می رسد اما مشورت یک متخصص تغذیه می تواند به شما کمک کند یک رژیم غذایی کلیوی مخصوص نیازهای فردی خود دریافت کنید.
مژده رحمانیان عضو انجمن تغذیه ایران
کلینیک لاغری و زیبایی آرمونی
